Vanaf mijn kinderjaren kwam ik veel bij mijn opa en oma. Ook logeerde ik regelmatig bij hen. Opa zorgde altijd voor mijn lievelingseten: gebakken aardappeltjes en kipfilet. Dit kreeg ik ook als ik tussen de middag door hen van school werd opgehaald, wanneer mijn ouders aan het werk waren.
Mijn oma en opa zijn niet meer
Met oma knutselde ik altijd veel. We maakten dan bijvoorbeeld leuke 3D kaarten en rond de kerst maakten we kerststukjes. Mijn oma was een echte Crea Bea, ook al heette ze Tonny. Misschien heb ik van haar wel mijn creativiteit meegekregen. Als ik mijn rapport had gekregen, trakteerden opa en oma mij altijd op leuke uitstapjes. We gingen dan bijvoorbeeld naar de Efteling, de dierentuin of Duinrell. Geweldig vond ik dat. En we eindigden dan altijd bij de McDonald’s, waar ik steevast koos voor een kindermenu met kipnuggets met als toetje een chocolade milkshake, heerlijk! Maar je wordt uiteindelijk ouder en zelfstandiger. En dan veranderen dingen.
Met mijn echtgenoot Keesjan kreeg ik op 27-jarige leeftijd onze eerste zoon Justin, en 6 jaar later werd onze 2e zoon, Jayson, geboren. Hierdoor was het een periode wat hectischer in ons leven, waardoor ik mijn opa en oma even iets minder zag. Door de Corona uitbraak werd dat er niet beter op. Mijn oma woonde in die tijd al in een verzorgingshuis in Leiden. Afdelingen werden gesloten en op bezoek gaan was niet makkelijk, om niet te zeggen; onmogelijk. Ik was inmiddels al 36 en mijn opa en oma waren er nog. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik zo lang van ze heb mogen genieten. Zij hebben mijn man, Keesjan, onze kinderen, Justin en Jayson, nog mogen leren kennen en er ook nog lang van hebben kunnen genieten. Hoe drukker onze kinderen waren, des te leuker vonden ze het. Ik denk stiekem wel dat ze blij waren als we weer wegwaren, dan konden ze rest van de dag even bijkomen van alle drukte.
Op 6 april 2023 overleed mijn oma, toch eigenlijk nog wel onverwachts voor ons. Oma had 20 jaar daarvoor de diagnose Parkinson gekregen. Ze heeft 20 jaar lang gevochten tegen deze afschuwelijke ziekte. Door haar positieve kijk op het leven en haar vechtlust heeft oma Ton nog zo lang bij ons mogen zijn. In de nacht van haar verjaardag verslikte ze zich. Hier waren we altijd bang voor geweest. De volgende dag was ze nog bij en hebben we gelukkig nog afscheid kunnen nemen van haar. Snel daarna raakte ze in coma en kwam het definitieve afscheid.
Ik werk sinds 2009 samen met mijn ouders. Ik ben begonnen in Katwijk. Natuursteen voor wastafels, vloeren en alles wat je kon bedenken. Al vrij snel werd die winkel bezocht door families die op zoek waren naar een grafmonument. Daar was de ruimte waarin ik werkte eigenlijk niet geschikt voor. Als ik iets wilde laten zien moesten oudere mensen een trap op. Hierdoor ben ik samen met mijn ouders op zoek gegaan naar een nieuwe locatie in Katwijk. Deze hebben wij gevonden aan de Blokmakerstraat 4, het pand dat naast onze werkplaats ligt. Het bedrijf was in die tijd nog van mijn ouders. Een maand voordat de eerste Coronapatiënt in Nederland bekend werd, hebben mijn ouders het pand aan de Blokmakerstraat kunnen kopen. We hebben het pand verbouwd en mijn opa en oma kwamen regelmatig kijken of het wel een beetje opschoot allemaal.
Ook na de verbouwing kwamen opa en oma geregeld bij ons in de winkel. Mijn opa wat vaker dan mijn oma. Iedere keer als mijn opa bij mij in de winkel kwam, meestal in Leiden, vertelde hij welk monument hij wel op zijn graf wilde laten neerzetten. Door de jaren heen – mijn vader werkt al sinds de jaren 80 met grafmonumenten – is dit vaak veranderd. Van mijn vader begreep ik dat opa meer dan 25 verschillende monumenten heeft uitgekozen. Als ik mijn opa in onze toonzaal sprak ging zijn blik altijd rond om te kijken of er nog veranderingen waren en of een nieuw model hem meer aansprak dan degene die hij als laatste had gekozen als zijn grafmonument.
Mijn oma heeft nooit aangeven wat ze wilde, tot op dat ene moment.
Zoals eerder aangegeven hebben mijn ouders het pand aan de Blokmakerstraat in Katwijk sinds 2019 in hun bezit. Hierdoor kregen wij ineens 250 meter toonzaal en 200 meter buitenruimte erbij. Nadat wij verbouwd hadden hebben wij voor een geheel nieuwe inrichting gekozen. Mijn opa kwam wat afgeven in Katwijk en zei op dat moment voor de zoveelste keer dat hij het monument zag dat hij wel op zijn graf zou willen. Nu trok ik me daar niet zo heel veel van aan want zoals jullie al hebben kunnen lezen was dit, ik denk de vijfendertigste keer dat hij dat zei. Mijn oma heeft nooit aangeven wat ze wilde, tot op dat ene moment. De winkel in Katwijk was bijna klaar en opa en oma kwamen kijken en een kopje koffie (mijn opa) en thee (mijn oma) drinken. Op het moment dat mijn oma bij ons binnenkwam zei ze meteen welk monument zij wel heel erg mooi vond.
Tot onze verbazing, en verrassing, wees ze hetzelfde grafmonument aan als dat mijn opa als laatste had genoemd. Mijn opa glunderde en zei tegen mijn oma dat hij precies hetzelfde had gezegd. Bij mijn opa kon ik het echter niet nalaten te zeggen; dat heb je al eerder gezegd opa. Maar hij was erg resoluut toen hij zei; ‘dit moet hem worden’. Omdat mijn vader ook in de winkel was en opa en oma het erg leuk vonden dat ze dezelfde gedachten hadden, heeft mijn vader het monument dezelfde dag besteld. Achteraf had ik het met Keesjan erover dat het toch wel bijzonder was dat, en mijn opa, en mijn oma, onafhankelijk van elkaar hetzelfde gedenkteken hadden uitgekozen. Keesjan, nuchter als hij is, zei ‘joh, ze zijn ruim 60 jaar met elkaar getrouwd en weet ik veel hoelang al eerder bij elkaar. Die kennen elkaar door en door’. En dat klopt, het heeft zo moeten zijn dat mijn oma een jaar voordat ze overleed voor de eerste keer een monument aanwees dat ze mooi vond.
Mijn moeder, mijn zusje en ik vragen mijn vader wel eens wat hij op zijn graf zou willen. Nog nooit heeft hij ons verteld wat hij geplaatst wil hebben. ‘Dat regelen jullie maar lekker’, zegt hij dan. ‘Het gaat je niets aan wat ik zou kiezen’. Wij hebben al vaak gewezen naar monumenten in de winkel en gevraagd, wil je deze, of deze? Hij vertrekt geen spier. Wel vertelt hij altijd hetzelfde verhaal dat hij ooit heeft meegemaakt; dat een vader in een brief aan zijn zoon en dochter had beschreven wat hij als gedenkteken wilde hebben en welke belettering erop moest komen. Deze zoon en dochter vonden het vreselijk wat hij had uitgezocht en zouden niet vaak bij het graf op bezoek gaan. Hij vertelt daarbij dat de vader het alleen maar met goede bedoeling heeft gedaan, hij wilde zijn kinderen hier niet mee lastig vallen. Mijn vader zegt er dan altijd bij; ‘had hij dit maar kenbaar gemaakt voor zijn overlijden dan hadden zijn kinderen hem kunnen vertellen dat het helemaal niet lastig voor ze was en dat ze dit graag voor hem hadden overgehad’.
Het monument heeft 2 harten en dat past echt bij ze
Nu moest ik natuurlijk wel aan mijn vader vragen of hij het vervelend vond dat mijn opa en oma wel zelf hun steen hadden uitgezocht en dat hij niet betrokken was bij hun keuze. ‘Geen enkel probleem’ zegt hij dan, ‘wel heel mooi dat ze onafhankelijk van elkaar hetzelfde hebben uitgekozen’. Het monument heeft 2 harten en dat past echt bij ze. Mijn opa en oma waren altijd lief voor iedereen. Ze lieten iedereen in hun waarde en waardeerden mensen om wie ze waren.
Na het overlijden van mijn oma kwam opa iedere vrijdag bij mij in het Leidse filiaal koffie drinken en daarna ging hij naar het graf van zijn vrouw, mijn lieve oma. Een maand na het overlijden van oma heeft mijn vader met één van onze medewerkers het grafmonument geplaatst. Opa was daarbij. Op 22 december 2024 overleed mijn opa. Hij had ons beloofd dat hij 100 zou worden, dit mocht helaas niet zo zijn. In juli 2024 werd mijn vader door het ziekenhuis gebeld. Opa werd vanwege hartfalen opgenomen en, zo werd verteld, binnen een week zou hij te komen overlijden. Maar, geheel tegen de verwachting in van de arts, knapte opa gelukkig aanzienlijk op. Wij hebben 4 maanden ‘bonustijd’ gekregen met opa. We hebben zoveel leuke dingen in die tijd nog kunnen doen en wij zijn dan ook enorm dankbaar dat hij die extra tijd heeft gekregen. Je vraagt je soms af of iemand kan overlijden aan een gebroken hart… bij mijn opa ben ik daarvan overtuigd.
— x —
Deze blog over haar oma en opa is geschreven door Elkie Haasnoot, hier op de foto met echtgenoot Keesjan. Beiden zijn eigenaar van Keuzenkamp & Marcelis en weten dus uit eigen ervaring hoe het is om een dierbare te verliezen.
Herinneringen aan een overleden opa, oma, echtgeno(o)t(e), oom/tante, vriend/vriendin of een (klein)kind is voor een ieder zeer persoonlijk. Ervaring leert dat een gedenkteken op een bijzondere plek om – iemand die ontvallen is – te kunnen bezoeken zeer waardevol is. Elkie en Keesjan kunnen u daarbij als geen ander adviseren.